Tərcüməçi ilə interaktiv görüşmə
Məlumat, izahat və cavablarDüşüncəliəri deyil, düşünməyi öyrətmək lazımdır.
(İ. Kant)
savadlı oxumaq və yazmaq
öyrənirik. Amma, müstəsnalar da olur...Neçə ilin təcrübəsində ilk dəfə mənə tərcümə üçün sənəd gətirdilər, mən tərcümə nədir, heç orijinalın hansı dildə olduğunu ayırd edə bilmədim. Ancaq onu dedilər ki bu uşağın tibb kartıdır. Zərrəbinlə bir neçə saatın işi nəticə vermədi. Tanış həkimin yanına getdim ki, soruşum həkim xətti necə oxunur. İkilikdə müxtəlif sözlüklərin yardımı ilə saatda birər cümlə olmaqla, güclə yazını tərcümə etdik. Proses belə gedirdi: həkim qız yazını hərf-hərf oxuyurdu, əlbət ki, bilmədiyimiz söz alınırdı, axtarılıdı. Məsələn, "qış", "sürüşkən", "yapışqanlı ilbiz" kimi sözlər tapdıq, fikirləşib, qərar verirdik kı, söhbət "selikli qişa"dan gedir v s. Mən həkim qızın yardımı olmadan bir cümləni özüm çevirdim və bundan çox qürur duydum "Uşağın ciyərlərdə peroral nəfəs müşahidə olunur". Həkim xanım belə təəccüb etdi, çox gözəl dedi. Sonra evə gəldikdə, "gözəl" cümləni anlamağa çalışdım - olmadı. Tərcümə etsək də, hələ sənədin hansı dildə olduğu tam aydın deyildi. Anladım ki, cavab axtarmaq mənazızdır. Bu xüsusi həkim dilidir. Nə latın, nə azəri, nə rus, nə də başqa dildir. Onları məxsusən belə öyrədirlər ki, heç kim başa düşməsin ki, onlar milləti necə ...lər (yumşaq söz tapmadım). Və mənim qürurla tərcümə etdiyim cümlə normal adam dilində belə yazılmalıydı:
"Uşaq bəzən ağzı ilə nəfəs alır". Bu da körpənin ciyərdərindən deyil, ağzından görünür :))) Savadlı oxumaq və yazmaq daha gözəl deyil mi?
Sözlərin mənası, düzgün yazılışı. Sözlərin etimologiyası.
"Dilin varsa dünyanı gəzərsən ..."
(Xalq deyilişi)
Bir yoldaş (Saytımın Omsklu qonağı) axtarma sisteminə belə sual verib: "aziybarjan li bayram şəhəri" (rusca). Əlbət ki savadsızlıq böyük rəzillikdir. sovetlərin son prezidenti də "alim" adamdı, söz gələndə deyrdi ki 2 institut qurtarıb, amma vəziyyət işə bağlananda, yəni bildiyini göstərmək lazım olduğunda kollarda gizlənirdi (deyirdi ki o mütəxəsis deyil, qoy mütəxəsislər rəyini söyləsin). Onun "Azibayjan" deyilişini çoxları hələ də xatırlayır. Necə düz yazılır mən başqa dillərdə yazmışam. Azəri oxucularım üçün bunun yazılması mənasızdır.
Bir müştərim yaxşı əhval-ruyiyyə zamanı ürəyini açaraq demiş: Maa bax, mən də bir az-maz tecürməçiyəm e! Ancaq tərcürmə eliyəndə çox vaxt başqa dil çuxa bilir. Onnan mən səin yanuva gəlmüşəm. Ay əcəb eləmisən, qardaş, yoxsa Allah bilir sənin "tərcümə yaradıcılığın" nə ilə qurtara bilərdi.
Yeni sözlər və ifadələr Bu yeni sözlər və ifadələr mənim bəzi məsləkdaşlarım tərəfindən yanlış tərcümələr nəticəsində doğmuşdur.
Referma (reforma) – yeni tikintinin ferma şəklində tikilməsi və ya köhnə binadan yeni ferma düzəldilməsi Üzlü soğan (baş soğan olacaqdı) Evro xəbərlər, evro topdan, evro təmir...(avro) Terorçu - çox zaman ticarət və ya siyasət rəqibi Keşk (köşk) Bank yuvası (bank qutusu) Bokalavr – barda qədəh yuyan
Siz saytımızın mövzusu ilə əlaqədar, o cümlədən sözlərin mənası, düzgün yazılışı, tarixi, etimologiyası üzrə suallarınızı burada verə bilərsiniz.
"Dum puto - vivet"
(Düşünürəmsə - demək sağam, Lat.)
Dilimizdə hörmət bildirən digər kəlimələr də vardır. Arxamızda qalan sovet rejimi bizə onları unutdurmağa çalışsa da, şükür unutmadığımız cənab, bəy və s. sözlər var. Müəllim, cənab ya bəy - hansı müraciət daha düzgündür?
Müəllimlər qrupunu yuxarıda saydıq.
Zənnimcə, yüksək məqam sahibləri, müdirlər və nadir hallarda "paltar geyənlər" üçün "cənab" müraciəti düzgündür.
Zənginlər, şirkət sahibləri və bəzən "paltarlılar" üçün "bəy" kəliməsi istifadə edilə bilər. Amma qeyd edək ki, "paltar-qumaş" sahiblərinnə edilən müraciət tam şərtidir. Onların əsil mahiyyətini bilənə qədər. Mahiyyət imkan verməsə, dərhal onlara peşin ödəmə keyfiyyətində verilmiş olan müraciət dəyişdirilməlidir. -)
Sənətkarlar arasında öz işini çox mükəmməl bilən şəxlərə - söz ustalarına, rəssamlara, memarlara, musiqiçilərə və digər incə sənət ustalarına "ustad" kəliməsi tətbiq edilə bilər.
Geri qalan "Maestro", "Master" (Yaponlar bu sözü çox sevir), "Doktor" və digər dar sahələrdə işlədilən kəlimələr yerinə görə istifadə olunmalıdır.
Düşünürəm "Hansı müraciət daha düzgündür" sualına cavab tapmaqda bu yazıdan faydalana bildiniz.